W imię Rzeszy

Zanim dojdzie do starcia niemiecko-sowieckiego, w czerwcu 1941, obaj agresorzy na okupowanych przez siebie polskich ziemiach solidarnie niszczą warstwę przywódczą – tak, by Rzeczpospolita nie miała szans na odrodzenie. III Rzesza powiększa własną państwowość o obszary na wschodzie i północy, zaś w granicach Generalnego Gubernatorstwa przygotowuje przestrzeń dalszej ekspansji. Ludność nienadająca się do germanizacji ma być sprowadzana do roli niewolniczej lub zgładzana.

Podbój znaczącej części Europy daje nazistowskim Niemcom możliwość realizacji celu dotąd nienazwanego. W Berlinie-Wannsee, w styczniu 1942, naziści postanawiają nie ograniczać się do prześladowań okupowanych społeczności żydowskich, lecz wymordować je w całości. Koncentrowane głównie w Generalnym Gubernatorstwie, mają trafiać do miejsc przemysłowego ludobójstwa – finału Zagłady.

14 czerwca 1940 – do niemieckiego obozu koncentracyjnego Auschwitz w Oświęcimiu dociera pierwszy masowy transport: ponad 700 polskich więźniów politycznych z więzienia w Tarnowie. Później w pobliżu powstaje drugi obóz – we wsi Brzezinka (Birkenau). Łącznie w Auschwitz-Birkenau Niemcy zamordowali ponad milion Żydów (oraz tysiące Polaków, Romów i ofiar innych narodowości). Powstają też kolejne obozy, m.in. w Lublinie (Majdanek) i w Treblince.

Władysław Bartoszewski (więzień obozu Auschwitz):

Spędzono nas wszystkich na plac apelowy. Przyszedł komendant obozu [Karl] Fritzsch* i powiedział: „Popatrzcie tam, na ten komin. Popatrzcie, to jest krematorium. Wszyscy pójdziecie do krematorium, 3 tysiące stopni ciepła”. [- -] Pobledliśmy, drżałem. Bałem się. [-  -] Esesmani wyszukali sobie ofiarę, nauczyciela z Warszawy, nowo przywiezionego do obozu. [- -] Kapo wywlekł go przed front. [- -] Zaczęli tego nauczyciela bić, znęcać się nad nim. Upadł, pozostał już na ziemi, nieprzytomny, krwawił. [- -] Stało nas tam z 5 tysięcy mężczyzn, wyprężonych na baczność, żaden z nas nic nie zrobił. [- -] Co przez zastraszenie można osiągnąć w ciągu paru godzin, jak można poniżyć człowieka. (Auschwitz, 22 września 1940)

*SS-Hauptsturmführer Karl Fritzsch (1903-1945) był kierownikiem obozu i zastępcą komendanta KL Auschwitz-Birkenau (06.1940 – 02.1942), później tymczasowym komendantem obozu KL Flossenbürg (07 – 09.1942). Zginął w maju 1945 r. jako oficer Waffen-SS w bitwie o Berlin.

4 marca 1941 – władze niemieckie wydają rozporządzenie, na mocy którego ludność żydowska zostaje wyjęta spod prawa. Od tej pory mordy na Żydach nie są karane.

 

Lipiec 1941 – początek niemieckiej zbrodni w podwileńskich Ponarach: w ciągu 3 lat ginie tu z rąk niemieckich okupantów i litewskich kolaborantów ok. 100 tys. osób, w tym ok. 70 tys. Żydów polskiego pochodzenia i do 20 tys. Polaków.

20 stycznia 1942 – podczas konferencji w Głównym Urzędzie Bezpieczeństwa Rzeszy zapada decyzja o „ostatecznym rozwiązaniu” kwestii żydowskiej w Europie.

Zygmunt Klukowski (ordynator szpitala) w dzienniku:

Życie nasze przebiega teraz w atmosferze śmierci, gwałtu i bezprawia. Ludność jest sterroryzowana, gnębiona coraz mocniej. Bez końca mnożą się ofiary. [- -] Bardzo zaostrzył się kurs w stosunku do Żydów. [- -] Na szosie widzimy teraz więcej samochodów wojskowych, motocykli itp. Całymi pociągami lub pojedynczymi wagonami wywożą gdzieś mężczyzn cywilnych, przeważnie Żydów. [- -] Coraz większe są trudności i ograniczenia aprowizacyjne. Już nawet kartofli nie można swobodnie przewozić bez specjalnej przepustki. Ceny na wszystkie artykuły wzrosły niepomiernie. (Szczebrzeszyn, 25 marca 1942)

Wśród Żydów panuje ogromne przygnębienie i niepokój. Ze wszystkich stron dochodzą wiadomości o niesłychanych gwałtach dokonywanych na Żydach. Koleją przywożą całe pociągi Żydów z Czechosłowacji, z Niemiec i ostatnio nawet z Belgii. U nas też wysiedlają Żydów z różnych miasteczek i miast [do obozu zagłady w Bełżcu]. (Szczebrzeszyn, 26 marca 1942)

[Na zdjęciach:

  1. Warszawa, 1941 r. Dzieci handlujące w getcie. Fot. Ośrodek KARTA
  2. Okolice Palmir, 1940-1941 r. GRupa Polaków prowadzona przez niemiecką policję na rozstrzelanie. Fot. Narodowe Archwium Cyfrowe
  3. Obwieszczenie o egzekucji osób skazanych na śmierć przez Sąd Doraźny Policji (Warszawa, 19.11.1939 r.). Fot. Biblioteka Narodowa]

www.nieskonczenieniepodlegla.pl

www.karta.org.pl