Wadowicki aptekarz Seweryn Kurowski

Seweryn Kurowski, wadowicki aptekarz końca XIX wieku
Podpis Seweryna Kurowskiego, archiwum UJ (fot. Piotr Trzos)

Prezentujemy Państwu artykuł Piotra Trzosa z Muzeum Farmacji w Krakowie, w którym Autor przedstawił życie i działalność znanego wadowickiego aptekarza końca XIX wieku – Seweryna Kurowskiego (1839-1889). Choć farmaceuta urodził się w Rzeszowie i studiował w Krakowie to jednak swoją dalszą karierę zawodową związał z Wadowicami. Tutaj także założył rodzinę, żeniąc się z córką zasłużonego lekarza – chirurga i położnika  Antoniego Zapałowicza, Jadwigą.

Pierwotny tekst został opublikowany na łamach czasopisma naukowego „Farmacja Polska” w numerze 10 (Tom 75) rocznika z 2019 r. (s. 561 – 567).

Seweryn Kurowski urodził się w Rzeszowie 26 stycznia 1839 r.[1], nie zaś, jak się błędnie uważa w roku 1840, w mieszczańskiej rodzinie jako syn Szymona Kurowskiego i Magdaleny z domu Jędrzykiewicz[2]. Na podstawie egzaminu tyrocynalnego, jako student nadzwyczajny, w 1861 r. rozpoczął w Krakowie studia farmaceutyczne. Przerwał je po pierwszym semestrze. W 1863 r., mając 23 lata, wziął udział w powstaniu styczniowym. Po jego upadku, jako zbieg z Królestwa Polskiego, uciekając przed carskimi represjami grożącymi wywózką na Sybir, wyjechał do Krakowa. Zabrał ze sobą woreczek z kamieniami szlachetnymi, które miały zapewnić mu byt. Ponownie podjął wtedy studia farmaceutyczne na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego. Podczas pobytu w Krakowie mieszkał w Aptece pod Gwiazdą, przy ul. Floriańskiej 15, w Aptece pod Białym Orłem w Rynku Głównym 45, w kamienicy nr 40 w Rynku Głównym, a także w kamienicy pod numerem 479 na terenie ówczesnej Gminy IV Krakowa.

Po odbyciu dwuletnich studiów i uzyskaniu dyplomu magistra farmacji 25 lipca 1865 r.[3], osiadł w Wadowicach. Poznał wtedy zasłużonego dla Wadowic doktora Antoniego Zapałowicza, chirurga i położnika, inicjatora powstania i późniejszego dyrektora szpitala powszechnego w Wadowicach. Szpital ten nazwany był przez niego „chorownią”[4]. Doktor Zapałowicz poznał go ze swoją córką i niedługo został jego teściem. Seweryn ożenił się bowiem z Jadwigą Bronisławą, drugą córką Olimpii i Antoniego Zapałowiczów. Choć Jadwiga nie chciała wyjść za Seweryna, do ślubu jednak doszło z woli jej rodziców. Z tej okazji Kurowski sprowadził do kamienicy w Rynku, gdzie mieli zamieszkać, komplet mebli z Wiednia.

Od 29 marca 1875 r. Seweryn Kurowski dzierżawił w Wadowicach aptekę obwodową Karola Majera[5], o której istnieniu wiadomo już co najmniej od 22 czerwca 1867 r. Zaś Mieczysław Spiegel, jej późniejszy właściciel, w „Kwestionariuszu branżowym dotyczącym przedsiębiorstwa” z 1934 r. podaje rok 1860 jako datę powstania apteki[6]. Kurowski tworzył w niej własne receptury leków, konsultując je ze swoim teściem, doktorem Zapałowiczem.

Apteka obwodowa zaopatrywała ludność Wadowic na rachunek cyrkułu (obwodu). Mieściła się ona przy Rynku 12, nazywanym Placem Marszałka Józefa Piłsudskiego, po II wojnie światowej Placem Armii Czerwonym, a obecnie Placem Jana Pawła II. Była to tzw. „Apteka pod Orłem”, później nazywana „Apteką pod Termometrem”. Apteka funkcjonuje w tym samym miejscu do dzisiaj.

W 1878 roku apteka obwodowa należała do Antoniny Rouge, ale nadal dzierżawcą pozostawał Kurowski[7]. Około 1880 r. odkupił ją, ale już od jej sukcesorów. Seweryn Kurowski zmarł 4 października 1889 r. W okresie od 15 grudnia 1888 r. do 1 października 1889 r. aptekę Kurowskiego dzierżawił Tadeusz Mazarski. Po nim, od 1 października 1889 r. do 1898 r. – Jan Macudziński, a od 1 października 1889 r. do połowy 1910 r. dzierżawę ponownie otrzymał Tadeusz Mazarski. Od 1 grudnia 1889 r. zarząd apteki sukcesorów Kurowskiego zostaje powierzony Władysławowi Pruchnickiemu, a od 1 listopada 1910 r. nowym właścicielem apteki nabytej od sukcesorów Seweryna Kurowskiego został Natan Spiegel, który w okresie od 1 sierpnia 1913 r. do 1 lipca 1915 r. zatrudnił na praktyce swojego syna Mieczysława Spiegla. Od 16 grudnia 1923 r., a więc tuż po ukończeniu studiów, Mieczysław Spiegel rozpoczął pracę w aptece ojca, którą następnie w latach 1931–1939 przejął na własność, obejmując we własny zarząd[8].

Po dorobieniu się znacznego majątku Seweryn Kurowski kupił kamienicę przy ul. Kościelnej 7, dawniej Rynek 2. Wiadomo, że kamienica ta istniała już przed 1845 r. Swój klasycystyczny wygląd zawdzięcza właśnie Kurowskiemu[9].

Dzięki statusowi społecznemu, który jako aptekarz niewątpliwie posiadał, a także kontaktom swojego teścia, miejskiego radnego, sam też w latach 1876–1888 pełnił funkcję członka rady miejskiej na stanowisku asesora magistrackiego, a w latach 1882–1888 został wiceburmistrzem Wadowic[10]. Po kilku latach zrezygnował z tej funkcji[11].

Jako zastępca burmistrza Wadowic Kurowski wraz z burmistrzem Ignacym Brosigiem i asesorem miejskim Szymonem Kornem reprezentowali Wadowice w „sprawach kolejowych” przy pracach konsorcjum, związanych ze szczegółowym przygotowaniem trasy budowy lokalnej linii kolejowej łączącej Bielsko-Białą, Kęty, Andrychów, Wadowice i Kalwarię. Skład tej reprezentacji ustalono 1 marca 1887 r na posiedzeniu wadowickiej Rady Miejskiej[12].

Reprezentował też Wadowice uczestnicząc w pogrzebie Józefa Bauma von Appelshoffen[13], lokalnego działacza politycznego i społecznika, w Marcyporębie koło Brzeźnicy, będąc członkiem delegacji Rady Miasta na czele z burmistrzem Ignacym Brosigiem i asesorem miejskim Kazimierzem Wilczyńskim[14].

O zamożności i hojności Seweryna Kurowskiego może świadczyć między innymi fakt, że wspierał finansowo inicjatywę Towarzystwa Bursy im. Stefana Batorego zakupu lub budowy gmachu bursy dla ubogiej młodzieży w Wadowicach. Powstanie internatu miało na celu ułatwienie jej kształcenia, zapewnienia wsparcia materialnego i czuwanie nad jej moralnością. Innym faktem świadczącym o zamożności Kurowskiego było udzielenie, wraz z innymi obywatelami miejskimi, pożyczki pieniężnej przeznaczonej na budowę budynku sądu w Wadowicach w kwocie tysiąca złotych reńskich[15].

Seweryn i Jadwiga Kurowscy mieli pięcioro dzieci: Jadwigę, Władysława i Seweryna (Władysław zmarł w dzieciństwie), Marię Olimpię i Zofię. Maria Olimpia w lipcu 1915 r. poślubiła znanego pisarza Emila Zegadłowicza.

Seweryn Kurowski zmarł 4 października 1889 roku i został pochowany w grobowcu rodziny Kurowskich na cmentarzu parafialnym w Wadowicach. Niecałe pół roku później, 14 marca 1890 roku, w wieku 75 lat na zapalenie płuc, zmarł jego teść dr Antoni Zapałowicz[16].

Po śmierci Seweryna Kurowskiego kamienica i apteka zostały sprzedane przez żonę Jadwigę, za radą jej brata Tadeusza Zapałowicza, generała dywizji, doktora medycyny i lekarza sztabowego mieszkającego w Krakowie. Zapałowicz nalegał na sprzedaż majątku, przejmując opiekę nad wdową i jej dziećmi. Wdowa po Sewerynie Kurowskim, po śmierci męża, przeniosła się wraz z dziećmi do Krakowa. Niestety pieniądze ze sprzedaży kamienicy i apteki zostały niefortunnie zainwestowane w papiery wartościowe, przynosząc znaczne straty.

W 1905 r. kamienicę Kurowskich kupił Józef Lisko, z zamiarem otwarcia w niej cukierni, którą kierował do 1910 r. Józef Turlik. By otworzyć rozlewnię piwa przy ulicy Trybunalskiej,  w 1911 r. Lisko sprzedał kamienicę Chielowi i Rozalii Bałamuthom[17]. Decyzją tą Lisko naraził się ówczesnemu proboszczowi, ponieważ w pobliżu kościoła Żyd otworzył sklep. Obok niego znajdowała się cukiernia Jana Małseckiego, zamieniona w 1935 r. na sklep galanteryjny i konfekcyjny, którego właścicielem został kupiec Iser Lauber.

Kupiec Chiel Bałamuth (1872–1942), nowy właściciel kamienicy, człowiek przedsiębiorczy i bardzo aktywny, oprócz udziału w kilku interesach pełnił liczne funkcje społeczne: był przewodniczącym gminy żydowskiej (kahału), założycielem i prezesem Stowarzyszenia Kupców Żydowskich, członkiem zarządu Banku Ludowego i radnym miejskim[18]. Zasiadał też w zarządzie wadowickiego oddziału Związku Żydowskich Inwalidów, Wdów i Sierot Wojennych RP. Na parterze kamienicy od strony Rynku posiadał sklep z artykułami technicznymi, oferując szeroki asortyment „towarów mieszanych”, począwszy od rowerów, przez sprzęt myśliwski, wędkarski, elektryczny (np. radia), przybory sportowe, wieczne pióra, rewolwery i naboje, po maszyny do pisania. Był także jednym z pierwszych posiadaczy telefonu w Wadowicach.

Lokal w podwórzu wynajmował zakładowi introligatorskiemu prowadzonemu przez Adolfa Zadorę, niezwykle utalentowanego rzemieślnika o wielkim zmyśle artystycznym, któremu Emil Zegadłowicz zlecił do oprawy wiele książek. Wśród nich jest duża liczba tych, które do dzisiaj budzą zachwyt nie tylko wśród znawców sztuki introligatorskiej. To właśnie Adolfowi Zadorze „Piewca Beskidów” poświecił jeden ze swoich wierszy, unieśmiertelniając go w ten sposób w swojej poezji.

Kamienica w czasach galicyjskich posiadała numer 205, w czasie II Rzeczypospolitej był to Rynek 2, a w latach 30. XX w. adres zmieniono na Plac Marszałka Piłsudskiego 2[19]. Budynek kamienicy do 1905 r. posiadał szeroką, przelotową bramę, prowadzącą z Rynku na ul. Kościelną 7. Pomieszczenia na piętrze od strony ulicy Kościelnej przeznaczone były pod wynajem lokali czynszowych dla kilku rodzin. Była to rodzina Zająców, szewc Israel Mehlman i fotograf Franciszek Łopatecki[20]. W 1919 r. do jednego z nich wprowadzili się Karol i Emilia Wojtyłowie wraz z 13-letnim synem Edmundem, wynajmując trzy pokoje. Pierwszy pokój pełnił funkcję salonu, drugi sypialni, a trzeci kuchni. To właśnie w drugim pokoju 18 maja 1920 r. przyszedł na świat Karol Józef Wojtyła, późniejszy papież Jan Paweł II[21]. Tam też 13 kwietnia 1929 r. umarła matka Karola Wojtyły i w 1932 r. jego brat Edmund. Wojtyłowie, ojciec i syn mieszkali w tym mieszkaniu do 1938 r., aż do otrzymania świadectwa dojrzałości przez Karola juniora w Państwowym Gimnazjum Miejskim im. Marcina Wadowity. Wtedy to wyjechali do Krakowa, gdzie młody Karol rozpoczął studia polonistyczne na Uniwersytecie Jagiellońskim[22].

Niemal cała rodzina Bałamuthów zginęła podczas zawieruchy wojennej. W Bełżcu ponieśli śmierć Chiel, Rozalia, trzy dorosłe córki (Regina, Mania, Maria) z mężami i dziećmi. Tylko Chaimowi, ojcu Rona, udało się uciec z obozu. Chaim dostał się na Syberię, razem z armią gen. Władysława Andersa dotarł do Persji, a następnie do Palestyny. Jego syn Ron, lekarz-psychoanalityk, mieszka teraz w Stanach Zjednoczonych, gdzie ma swoją praktykę lekarską. Obok Chaima przeżyła też czwarta córka Bałamuthów Pepa, która w okresie dwudziestolecia międzywojennego wyjechała z Polski, osiedlając się później w Tel-Awiwie[23].

W czasie w II wojny światowej niemieckie władze okupacyjne zajęły ekskluzywny sklep Bałamutha, tworząc w nim miejscową siedzibę NSDAP[24]. Po wojnie w dawnej kamienicy Seweryna Kurowskiego na parterze działał sklep przemysłowo-tekstylny, później sklep gospodarstwa domowego, a od lat siedemdziesiątych sklep „Souvenir”. Na piętrze zaś mieszkała rodzina Kuziów. Mieszkali tam też Maria i Zbigniew Putyrowie, nauczyciele z wadowickiego liceum.

Papież Jan Paweł II podczas swojego przemówienia na Rynku Wadowickim 16 czerwca 1999 r. wymienił z nazwiska Chaima Bałamutha. Po tym wystąpieniu rodzina Bałamuthów napisała list do Ojca Świętego i wkrótce została przyjęta na audiencji w Watykanie, prostując wówczas delikatnie pewną jego pomyłkę. Papież mówiąc o właścicielu kamienicy wspomniał wtedy Chaima, podczas gdy w rzeczywistości chodziło o Chiela, ojca Chaima i dziadka Rona[25].

W 64. rocznicę urodzin Karola Wojtyły, dzięki inicjatywie proboszcza parafii Ofiarowania Najświętszej Maryi Panny w Wadowicach księdza infułata dr. Edwarda Zachera, gimnazjalnego katechety papieża, Urzędu Miasta Wadowice, a także ówczesnego arcybiskupa metropolity krakowskiego kardynała Franciszka Macharskiego, 18 maja 1984 r. w dawnej kamienicy Kurowskich zostało otwarte Muzeum Domu Rodzinnego Jana Pawła II, którym przez wiele lat opiekowały się siostry Nazaretanki. Do 2006 r. budynek ten był prawnie własnością spadkobierców Chiela Bałamutha, a w marcu tegoż roku został wykupiony przez Fundację Ryszarda Krauzego i przekazany archidiecezji krakowskiej. Po przeprowadzeniu w latach 2010–2013 remontu kapitalnego całej kamienicy, który przywrócił jej wygląd z lat 20. XX w., 9 kwietnia 2014 r. otwarto w nim nową, stałą ekspozycję Muzeum. Twórcami aktualnej, multimedialnej ekspozycji, prezentującej życie i pontyfikat Jana Pawła II są architekci i projektanci Barbara i Jarosław Kłaputowie z Warszawy[26].

[1] Informacja pochodzi z księgi parafialnej Kościoła rzymsko-katolickiego pw. śś. Wojciecha i Stanisława, Tom 23 Rzeszów Baptisatorum 1836–1851 Mortuorum 1841–1847. s. 40.

[2] Ibidem.

[3] Corpus studiosorum Universitatis Jagellonicae in sacculis XVIII-XX Tomus III: K-Ł. s. 766.

[4] E. O. Wegenke, Antoni i Olimpia, w: Wadowiccy lekarze , red. E. Kotowiecki, Wadowice 1996. s.159–161, 164–165.

[5] M. Stachoń, Dzieje powstania i rozwoju aptek na obszarach działania b. Gremium Aptekarzy Krakowskich w latach 1802–1939, Praca doktorska, Tom I i II, Kraków 1978 r. s.117–118.

[6] Kwestionariusze branżowe dotyczące działalności przedsiębiorstwa w : Inwentarz Zespołu (zbioru) akt Izby Przemysłowo-Handlowej w Krakowie. IPH. Kr I 123.

[7] M. Stachoń, op. cit., s. 117–118.

[8] Ibidem.

[9] M. Płaszczyca. Wadowice były dla powstańców nowym domem. Tutaj szukali lepszej Polski. http://archiwum.wadowice24.pl/kultura/historia/5650-wadowice-byly-dla-powstancow-nowym-domem [dostęp: 17.09.2019].

[10] G. Studnicki, Kto był kim w Wadowicach?, Wadowice 2004, s. 136.

[11] K. Meus, Wadowice 1772–1914. Studium przypadku miasta galicyjskiego, Kraków 2013, s. 468.

[12] Ibidem.

[13] K. Meus. „Ojcowie założyciele” nowoczesnych Wadowic cz.1: Józef baron Baum Ritter von Appelshofen (1821-1883), „Wadoviana. Przegląd historyczno-kulturalny”, nr 15, 2012, s. 29–55.

[14] K. Meus, Wadowice 1772–1914, op. cit., s. 459.

[15] Ibidem, s. 410.

[16] E.O. Wegenke, op. cit., s. 164.

[17] Z. Jurczak, Wadowiczanie, Wadowice 2012, s. 42.

[18] https://wck.wadowice.pl/muzeum/dziedzictwo-wadowic/znani-wadowiczanie/chiel-balamuth [dostęp: 17.09.2019.].

[19] Ibidem.

[20] https://wck.wadowice.pl/muzeum/dziedzictwo-wadowic/architektura-wadowic/ul.-koscielna-7 [dostęp 17.09.2019].

[21] https://wck.wadowice.pl/muzeum/dziedzictwo-wadowic/znani-wadowiczanie/chiel-balamuth [dostęp: 17.09.2019.].

[22] https://domjp2.pl/o-muzeum/historia/ [dostęp: 17.09.2019].

[23] https://wck.wadowice.pl/muzeum/dziedzictwo-wadowic/znani-wadowiczanie/chiel-balamuth [dostęp: 17.09.2019].

[24] https://wck.wadowice.pl/muzeum/dziedzictwo-wadowic/architektura-wadowic/ul.-koscielna-7 [dostęp: 17.09.2019].

[25] https://wisla.naszemiasto.pl/komu-ron-balamuth-sprzedarodzinny-dom-jana-pawla-ii/ar/c1-6343679 [dostęp: 17.09.2019].

[26] https://wck.wadowice.pl/muzeum/dziedzictwo-wadowic/architektura-wadowic/ul.-koscielna-7 [dostęp 17.09.2019].

Źródła wykorzystane w opracowaniu

1. Corpus studiosorum Universitatis Jagellonicae in sacculis XVIII-XX Tomus III: K-Ł. s. 766.

2. Dokumenty z Archiwum UJ o sygnaturach: WF II 521, S II 451a, S II 452b, S II 452c, S II 453.

3. Z. Jurczak. Wadowiczanie – Wadowice: Drukarnia i Wydawnictwo Scalbis, 2012. s. 42.

4. Księga parafialna, Tom 23 Rzeszów Baptisatorum 1836–1851 Mortuorum 1841–1847.

5. Kwestionariusze branżowe dotyczące działalności przedsiębiorstwa w: Inwentarz Zespołu (zbioru) akt Izby Przemysłowo- Handlowej w Krakowie. IPH. Kr I 123.

6. Meus K. Ojcowie założyciele” nowoczesnych Wadowic cz.1: Józef baron Baum Ritter von Appelshofen (1821-1883), „Wadoviana. Przegląd historyczno-kulturalny”, 2012; 15: 29–55.

7. Meus K. Wadowice w okresie galicyjskim 1772–1918, s. 120, 273, 410, 459, 468.

8. Płaszczyca M. Wadowice były dla powstańców nowym domem. Tutaj szukali lepszej Polski. http://archiwum.wadowice24.pl/kultura/ historia/5650-wadowice-byly-dla -powstancow-nowym-domem [dostęp na dzień: 17.09.2019 r.].

9. Roeske W. Dawne godła polskich aptek i problem ich ochrony. Ochrona zabytków. 1973; 100(26/1): 47–56.

10. Stachoń M. Dzieje powstania i rozwoju aptek na obszarach działania b. Gremium Aptekarzy Krakowskich w latach 1802-1939. Praca doktorska. Tom I i II. Kraków 1978: 117–118.

11. Studnicki G., Kto był kim w Wadowicach, Wadowice 2004, s. 136.

12. Wadowickie ślady historii. [oprac. Z. Jurczak et al.]. Wadowice: Towarzystwo Miłośników Ziemi Wadowickiej. 1987, s.6.

13. Wegenke EO. Antoni i Olimpia [w]: E. Kotowiecki. Wadowiccy lekarze. Wadowice: Grafikon 1996; s.159–161, 164–165.

14. https://domjp2.pl/o-muzeum/historia/. Dostęp 17.09.2019.

15.https://wck.wadowice.pl/muzeum/dziedzictwo-wadowic/architektura- wadowic/ul.-koscielna-7. Dostęp 17.09.2019.

16.https://wck.wadowice.pl/muzeum/dziedzictwo-wadowic/znani–wadowiczanie/chiel-balamuth. Dostęp 17.09.2019.

17. https://wisla.naszemiasto.pl/komu-ron-balamuth-sprzedarodzinny-dom-jana-pawla-ii/ar/c1-6343679. Dostęp 17.09.2019.

18. https://www.it.wadowice.pl/szlak-karola-wojtyly/obiekty/muzeum–dom-rodzinny-ojca-swietego-jana-pawla-ii 1.html?print=1. Dostęp 17.09.2019.

Artykuł został opublikowany na łamach czasopisma naukowego „Farmacja Polska” w numerze 10 (Tom 75) rocznika z 2019 r. (s. 561 – 567).

Seweryn Kurowski, fotografia wykonana w pracowni Ignacego Kriegera w Krakowie, własność rodziny.
Seweryn Kurowski z żoną Jadwigą i córeczką, własność rodziny.

Redakcja rocznika „Wadoviana” pragnie podziękować Pani Ewie Wegenke za zgodę na zamieszczenie w tekście fotografii ze zbiorów rodzinnych.

Epitafium

Grób rodziny Kurowskich, Cmentarz Parafialny w Wadowicach (fot. w: G. Studnicki, Cmentarz Parafialny w Wadowicach, Wadowice 1997, s. 135)
Płyta nagrobna Seweryna Kurowskiego (1840-1889), Cmentarz Parafialny w Wadowicach (fot. Marcin Witkowski)
Płyta nagrobna Jadwigi z Zapałowiczów Kurowskiej (1857-1931), Cmentarz Parafialny w Wadowicach (fot. Marcin Witkowski)
Dr med. Antoni Zapałowicz (1815-1890), Cmentarz Parafialny w Wadowicach (fot. Marcin Witkowski)
Płyta nagrobna Jadwigi Ziętkiewiczowej (1881-1956), najstarszej córki Seweryna i Jadwigi Kurowskich oraz jej męża płk. ułanów Seweryna Ziętkiewicza (1856-1925). Pochowany jest tutaj również syn Seweryna i Jadwigi Kurowskich - dr praw Seweryn Kurowski (junior) (1882-1945), urzędnik administracji państwowej w Poznaniu. Cmentarz Parafialny w Wadowicach (fot. Marcin Witkowski)
Płyta nagrobna Marii Olimpii z Kurowskich Zegadłowiczowej (1884-1971), młodszej córki Seweryna i Jadwigi. Maria była żoną poety i pisarza Emila Zegadłowicza (1889-1941), zmarła w Gorzeniu Górnym. Cmentarz Parafialny w Wadowicach (fot. Marcin Witkowski)
Zofia Ursyn-Pruszyńska (1888-1913), najmłodsza córka Seweryna i Jadwigi Kurowskich, zmarła w Wiedniu, pochowana w Wadowicach. Jej mąż hr. Henryk Ursyn Pruszyński, poległ podczas I wojny światowej w bitwie pod Kuńskoje (1915 r.) (Cmentarz Parafialny w Wadowicach) (fot. Marcin Witkowski)

Miejsca

Ratusz w Wadowicach z pocz. XX w. (zbiory Muzeum Miejskiego w Wadowicach)
Wadowicki rynek w latach okupacji, w głębi dawna apteka Seweryna Kurowskiego (zbiory Muzeum Miejskiego w Wadowicach)
Siedziba NSDAP w kamienicy Chiela Bałamutha (Narodowe Archiwum Cyfrowe)
Widok fasady Muzeum Dom Rodzinny Jana Pawła II (fot. Piotr Trzos).

Podziel się:

// Inne artykuły

Działalność Muzeum Miejskiego w 2022 r.

Pobierz w PDF download a PDF file Author: Karolina Krzeszowska Muzeum Miejskie w Wadowicach The Town Museum in Wadowice e-mail: muzeum@wck.wadowice.pl Abstract Activities of the Town Museum in Wadowice in 2022 The author of

Publikacje za rok 2022

Pobierz w PDF download a PDF file Author: Marcin Witkowski Muzeum Miejskie w Wadowicach The Town Museum in Wadowice  ORCID: click here e-mail: wadoviana@wck.wadowice.pl Abstract: Publications for 2022 List of publications on Wadowice