Front wschodni

(na zdjęciu:  Wiosna 1920. Marszałek Józef Piłsudski odbiera defiladę oddziału piechoty Wojska Polskiego (Fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe))

Ustanowiony na dobre wiosną 1919, front polsko-bolszewicki przesuwa się sukcesywnie na wschód. Po zwycięstwie Polaków nad Ukraińcami w Galicji Wschodniej, front ten obejmuje także Wołyń i linię rzeki Zbrucz.  Z końcem marca 1920 staje się jasne, że rokowania pokojowe z Sowietami są z ich strony grą pozorów. 21 kwietnia w Winnicy Polska i Ukraińska Republika Ludowa uzgadniają zasady współdziałania. Piłsudski i ataman Semen Petlura mają prowadzić wspólne wojska przeciw bolszewikom, dominującym w ukraińskiej stolicy. Wbrew oczekiwaniom, armia nie zyskuje szerokiego poparcia ludności.

1 listopada 1918 – wraz z wybuchem konfliktu o Lwów rozpoczyna się wojna polsko-ukraińska.

16 lipca 1919 – konflikt polsko-ukraiński kończy się zwycięstwem Polaków, po wyparciu armii ukraińskiej za linię rzeki Zbrucz.

21 kwietnia 1920 – Rzeczpospolita podpisuje ugodę z rządem ukraińskim, uznając Ukraińską Republikę Ludową. Strony między innymi uzgadniają przebieg granicy polsko-ukraińskiej na linii Zbrucza i Prypeci oraz współpracę militarną przeciw wojskom bolszewickim na terenie Ukrainy.

25 kwietnia 1920 – rozpoczyna się ofensywa Wojska Polskiego i armii Ukraińskiej Republiki Ludowej na opanowany przez bolszewików Kijów.

26 kwietnia 1920 – Naczelnik Państwa Józef Piłsudski wydaje odezwę do Ukraińców: Wojska Rzeczpospolitej Polskiej na rozkaz mój ruszyły naprzód, wstępując głęboko na ziemię Ukrainy. Ludności ziem tych czynię wiadomym, że wojska polskie usuną z terenów, przez naród ukraiński zamieszkanych – obcych najeźdźców, przeciwko którym lud ukraiński powstawał z orężem w ręku, broniąc swych sadyb przed gwałtem, rozbojem i grabieżą. Wojska polskie pozostaną na Ukrainie przez czas potrzebny po to, aby władzę na ziemiach tych mógł objąć prawy rząd ukraiński. Z chwilą, gdy rząd narodowy Rzeczpospolitej Ukraińskiej powoła do życia władze państwowe […] – żołnierz polski powróci w granice Rzeczpospolitej Polskiej.

7 maja 1920 – Wojsko Polskie wkracza do Kijowa.

Koniec maja 1920 – bolszewicy przechodzą do kontrofensywy.

13 czerwca 1920 – ostatnie jednostki Wojska Polskiego opuszczają Kijów.

25 lipca 1920 – bolszewicy przełamują obronę rzeki Zbrucz.

www.nieskonczenieniepodlegla.pl

www.karta.org.pl

Kamieniec Podolski, 1919 rok. Przewodniczący Dyrektoriatu Ukraińskiej Republiki Ludowej ataman Symon Petlura. Fot. Domena publiczna

Kamieniec Podolski, 1920 rok. Przewodniczący Dyrektoriatu Ukraińskiej Republiki Ludowej ataman Symon Petlura. Fot. Domena publiczna

Kwiecień 1920. Gen. Antoni Listowski (pierwszy z lewej) podczas rozmowy z atamanem Symonem Petlurą. Fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe

Sowiecki plakat propagandowy z 1920 roku, przedstawiający atamana Symona Petlurę jako najemnika, który sprzedał Ukrainę Polakom. Fot. Biblioteka Narodowa

Grafika opublikowana na okładce czasopisma „Mucha” 14 maja 1920, przedstawiająca Marszałka Józefa Piłsudskiego. Fot. Biblioteka Narodowa

Grafika propagandowa opublikowana na okładce czasopisma „Mucha” 30 lipca 1920. Fot. Biblioteka Narodowa

Grafika opublikowana w czasopiśmie „Mucha” 14 maja 1920. Fot. Biblioteka Narodowa

Mapa przedstawiająca postępy wojsk polskich na froncie ukraińskim, opublikowana w „Tygodniku Ilustrowanym” 22 maja 1920. Fot. Biblioteka Narodowa

Fotoreportaż opublikowany z „Tygodniku Ilustrowanym” 29 maja 1920. Fot. Biblioteka Narodowa

Grafika propagandowa z 1920 roku autorstwa Władysława Skoczylasa. Fot. Biblioteka Narodowa

www.nieskonczenieniepodlegla.pl

www.karta.org.pl