Obchody 1 Maja w Wadowicach w okresie komunistycznym(1949-1988)

Pobierz w PDF

download a PDF file

Author:

Andrzej Nowakowski

Abstract

Celebration of the holiday of First May in Wadowice in the communist period (1948-1988)

Initially, celebration of the holiday of First May as a International Holiday of Work had got voluntary and spontaneous character. However, after consolidation the communist authorities in Poland, in the years 1948/1949, this celebration became an official ritual with an informal coercion participation of workers and students. This celebration became the spectacle celebrated in honour of the communist party and hers leaders. It was similar in Wadowice, where a march lasting many hours, usually preceded by a meeting walked through the main streets of the city. Only in the year 1981, in the period of the legal existence of first “Solidarity” it was resigned of this celebration. Last time the communist authorities organized celebration of the holiday of First May in the year 1988. Currently, in the democratic Poland this is a day free of work by law with numerous events cultural and sport.

Keywords: holiday, First of May, communist period, Wadowice, years 1949-1988

Pages

64 – 86

Bibliography:

Archival sources

Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej – Oddział w Katowicach

Akta operacyjne Józefa Zemana. Kryptonim „Dom” (28 lutego 1985 r. – 4 marca 1986 r.). sygn. IPN Ka 047/1585, t. 2.

Miesięczne analizy sytuacji operacyjno-politycznej w województwie bielskim w 1983 r., sygn. IPN Ka 017/41.

Archiwum Narodowe w Krakowie

Zespół akt Komitetu Powiatowego PZPR w Wadowicach.

Egzekutywa. Protokoły z załącznikami 1971 r., sygn. 29/2271/128.

Protokoły posiedzeń Egzekutywy Komitetu Zakładowego PZPR przy AZPB w Andrychowie 1971 r., sygn. 29/2271/186.

Archiwum Państwowe w Katowicach – Oddział w Bielsku-Białej

Zespół akt Miejskiej Rady Narodowej w Wadowicach.

Protokoły z posiedzeń MRN w Wadowicach 1949 r., sygn. 13/514/5a.

Zespól akt Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Wadowicach – Wydział Spraw Wewnętrznych. Zarządzenia i okólniki Wojewódzkiego Urzędu Kontroli Prasy 1963-1867, sygn. 13/366/4824.

Składnica akt Szkoły Podstawowej im. Adama Mickiewicza w Kleczy Dolnej. Księga pamiątkowa 1977-1988.

Składnica akt Szkoły Podstawowej w Ponikwi.

Księga protokołów i posiedzeń Rady Pedagogicznej Szkoły Podstawowej w Ponikwi z lat 1952-1956.

Składnica akt Szkoły Podstawowej im. Poległych za Ojczyznę w latach 1939-1945 w Wysokiej

Kronika samorządu uczniowskiego 1975-1987.

Collections of normative acts

Dziennik Ustaw, roczniki: 1932, 1949, 1950, 1952, 1962, 1990, 2022.

Personal sources

Relacja Stanisława Surmy-Nowakowskiego (1902-1976), ojca autora, który w latach 1962-1967 pełnił funkcje kierownika Zakładu Oczyszczania Miasta w Wadowicach.

Press

„Trybuna Ludu”, lata 1949-1988.

„Solidarny” [1985], nr 12.

Monographs

Blaski i nędze życia w PRL, wstęp A. Nowak, red. L. Sosnowski, Kraków 2014.

Dworaczek K., Dworaczek W.K., W cieniu radioaktywnej chmury. Konsekwencje katastrofy czarnobylskiej w Polsce, Wrocław–Warszawa 2022.

Koźbiał K., Nowakowski A., Dzieje szkoły w Choczni Dolnej. W stulecie zbudowania szkoły (1911-2011), Rzeszów 2011.

Kucharczyk G., Historia Polski 1914-2002, Poznań 2022.

Nowakowski A., Kolarstwo szosowe na ziemi wadowickiej. Na 120-lecie kolarstwa w Polsce (1886-2006), Wadowice 2006.

Nowakowski A., Ustawa z dnia 5 lipca 1990 roku – Prawo o zgromadzeniach z komentarzem, Wadowice 2007.

Nowakowski A., Wadowice w latach 1945-1990. Przyczynek do najnowszej historii miasta, Rzeszów 2018.

Od niepodległości do niepodległości. Historia Polski 1918-1989, red. A. Dziurok et al., Warszawa 2014.

Studnicki G., Kto był kim w Wadowicach?, Wadowice 2004.

Terlecki R., Polska w niewoli 1945-1989. Historia sowieckiej kolonii, Kraków 2015.

Articles

Hryniewicki M., Ustrój i działalność samorządu miejskiego Wadowic w latach 1945-1950, w: Królewskie wolne miasto Wadowice. Studia z dziejów i ustroju miasta, red. A. Nowakowski, Warszawa 1994, s. 122-163.

Nowakowski A., Działalność cenzury w Wadowicach w okresie komunistycznym od pierwszej połowy lat 50. XX w. do 1990 r., „Wadoviana. Przegląd historyczno-kulturalny”, 2023, nr 26, s. 108-131.

Nowakowski A., Nazewnictwo ulic i placów w Wadowicach, „Wadoviana. Przegląd historyczno-kulturalny”, 1998, nr 1, s. 40-48.

Nowakowski A., Prawo do zgromadzeń publicznych w ustawodawstwie Drugiej Rzeczypospolitej, „Kościół i Prawo”, 1991, t. 8, s. 139-156.

Nowakowski A., Wadowickie procesje w Polsce Ludowej (1945-1989), „Wadoviana. Przegląd historyczno-kulturalny”, 2022, nr 25, s. 84-112.

Biographies

Czapik B., Biogram Zenona Kęckiego (1902-1984), „Wychowanie Fizyczne i Sport”, 1989, t. 33, nr 3, s. 132-134.

Nowakowski A., Biogram Kazimierza Strzeszyńskiego (1920-1992), „Wychowanie Fizyczne i Sport”, 1994, t. 38, nr 1, s. 93-94.

Nowakowski A., Biogram Marii Zaczyńskiej (1910-2004), w: P. Świder, A. Nowakowski, Wybrane aspekty kultury fizycznej w powiecie wadowickim, Tarnów 2024, s, 159-166.