Obraz społeczeństwa i wsi galicyjskiej w latach 1871-1914 w świetle pamiętnika Józefa Kołaczyka ze wsi Wieprz koło Andrychowa

Pobierz w PDF

download a PDF file

Author:

Krzysztof Saferna

ORCID: click here

Abstract

The Image of a society and a Galician Village in 1871-1914 in Light of Józef Kołaczyk’s Diary from the Village of Wieprz near Andrychów

Summary: Peasant diaries from the turn of the 19th and 20th centuries are a valuable research source, illustrating the changes taking place in Galician villages during the period of autonomy. One such diary is the lesser-known work of Józef Kołaczyk (1871-1942) from the village of Wieprz near Andrychów. Kołaczyk’s diary is, in fact, a chronicle, recording events that occurred within his family, his home village, and the surrounding area. The author strives to portray reality impartially, though with the characteristic mentality of rural inhabitants of the late 19th and early 20th centuries. However, he demonstrates significant intelligence and sensitivity. The events recorded by Kołaczyk can be analyzed from various perspectives, such as the development of Galician villages, the villagers’ relationship with the Church, popular piety, or the growth of national consciousness among peasants. The diary is a valuable source for both monographic and cross-sectional studies, in conjunction with other works of this nature.

Keywords: Wieprz, Galicia, peasant diaries, Józef Kołaczyk, village, national consciousness, popular piety, development of Galician villages

Pages

121 – 158

Bibliography:

Archival sources

Kołaczyk J., Pamiętniki z życia Józefa Kołaczyka, rkps.

Źródła wydane:

Liber Memorabilium, Księga faktów godnych zapamiętania od roku 1832, Frydrychowice, oprac. A. i M. Fetkowscy, wersja elektroniczna, 2018.

Słomka J., Pamiętniki włościanina. Od pańszczyzny do dni dzisiejszych, Warszawa 1983.

Witos W., Moje wspomnienia, Warszawa 1981.

Monographs and articles

Aleksandrowicz M., Księża społecznicy w Wielkopolsce 1894-1918, t.1, red. M. Banaszak, Gniezno 1992.

Babik Z., Nazwy rzeczne zlewni Wieprzówki – komentarze do haseł zamieszczonych w „Hydronymia Europaea” 12, „Onomastica”, 2015, r. 59, s. 401-442.

Chudzik W., Powódź w lipcu 1934 r. w Małopolsce. Skutki społeczno-gospodarcze, „Rocznik Lubelski”, 2014, r. 40, s. 124-137.

Dunin-Wąsowicz K., Świadomość narodowa chłopów w świetle pamiętników w okresie powstań narodowowyzwoleńczych, „Folia Historica” 1992, r. 45, s. 87-93.

Dyrcz A., Frydrychowice: nasza Mała Ojczyzna, Andrychów 2018.

Fryś A., Dudek T., Rusin D., Andrychów – historia lnem tkana, „Wadoviana. Przegląd historyczno- kulturalny”, 2016, nr 19, s. 7-46.

Jackowski A., Sołjan I., Millenium polskiego pielgrzymowania, „Peregrinus Cracoviensis”, 2000, z. 8, s. 9-38.

Jura A., Drelichy Andrychowskie: kartka z dziejów przemysłu i handlu wyrobami tkackimi w Polsce, Warszawa 1921.

Jura J., Emigracja z Galicji w drugiej połowie XIX i na początku XX wieku na przykładzie wybranych powiatów, „Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego”, 2002, z. 16, s. 227-240.

Klajman S., Pod opieką Wszystkich Świętych. Szkice z historii parafii Wszystkich Świętych w Wieprzu, Wieprz 2018.

Kulczykowski M., Andrychowski ośrodek płócienniczy w XVIII i XIX wieku, Wrocław 1972.

Kulczykowski M., Chłopskie tkactwo bawełniane w ośrodku andrychowskim w XIX wieku, Wrocław 1976.

Meus K., W państwie Habsburgów (1772-1914), w: Laskowa. Dzieje wsi i gminy do 1989 roku, red. Z. Noga, Laskowa – Kraków 2024.

Pachowicz A., Codzienne problemy mieszkańców Galicji na przykładzie społeczności ziemi tarnowskiej w świetle pisma „Orzeł”, „Galicja. Studia i Materiały”, 2018, r. 4, s. 72-87.

Pustuła S., Dzieje Ziemi Wieprzowskiej, Wieprz 2015.

Rocznik statystyki przemysłu i handlu krajowego. Młynarstwo, z. 1, red. T. Rutowski, Lwów 1886.

Rodak P., Fenomen pisania o własnym życiu. Konkursy pamiętnikarskie w Polsce w XX wieku, „Kultura i Społeczeństwo”, 2022, t. 66, nr 2, s. 9-38.

Saferna K., Monografia wsi Przybradz, Tomice 2022.

Skorowidz Dóbr Tabularnych w Galicyi z Wielkiem Ks. Krakowskiem, red. T. Pilat, Lwów 1890.

Skorowidz gminny Galicyi dla królestw i krajów w Radzie Państwa reprezentowanych. Opracowany na podstawie wyników spisu ludności z dn. 31.12.1900, Wiedeń 1907.

Szymczak D., „Trochę za późno i za mało ale coś jest”. Polacy w Galicji wobec Aktu 5 listopada 1916 r., „Historia Slavorum Occidentis”, 2017, nr 2 (13), s. 85-101.

Zieliński J., Do źródeł Wieprzówki, Andrychów 2003.

Zięba P., Monografia wsi i parafii Bulowice koło Kęt, Kęty 2020.

Press

„Gazeta Lwowska”, 1910, nr 276.

„Gazeta Powszechna”, 1909, r. 2, nr 21.